schrijven

Bronvermeldingen: de 3 belangrijkste tips voor een goed onderbouwd literatuuronderzoek

Merel Rijvordt

Heb jij ook zo’n moeite met de juiste bronvermeldingen in je scriptie of onderzoeksverslag zetten, conform de APA-stijl? Of geef je juist te weinig bronvermeldingen? Hieronder vind je de 3 belangrijkste aandachtspunten die een groot verschil gaan maken in je literatuuronderzoek:

Tip 1: Van elke zin moet de bron duidelijk zijn

Wat mijn studenten heel vaak doen, is dat ze in hun literatuuronderzoek de hele alinea over 1 bron praten en aan het eind van de alinea keurig verwijzen naar deze ene bron. Is dit nu goed?

Het antwoord is simpel: nee. Dit heeft twee redenen:

  1. Een verwijzing aan het eind van de alinea heeft alleen betrekking op de laatste zin waar de verwijzing in staat. Dat betekent dat de verwijzing dus niet geldt voor het voorgaande. Veel handiger is het om de verwijzing juist aan het begin van je alinea op te nemen en dan te laten zien dat de rest van de zinnen over dezelfde bron gaan. Bijvoorbeeld “Zoals Jansen (2023) aangeeft ….. Tevens blijkt hieruit ….”
  2. Een andere reden is dat een hele alinea bouwen rond één bron eigenlijk nooit goed genoeg is. Eén bron kan worden teruggetrokken (zie https://retractionwatch.com/ voor een mooi overzicht van bronnen die worden teruggetrokken) en dan is je alinea op niets gebaseerd. Maar belangrijker nog is dat je in een literatuuronderzoek altijd bronnen met elkaar wilt vergelijken. Je wilt namelijk iets extra’s toevoegen voor de lezer en daar hoort een vergelijking tussen bronnen bij. Als je de huidige stand van onderzoek voor één specifiek onderwerp wilt bespreken, wil je immers meerdere bronnen daarin laten terugkomen die allemaal onderzoek hebben gedaan naar dat specifieke onderwerp. Dat maakt je verhaal sterker en je laat zien dat je goed literatuuronderzoek hebt gedaan.

Tip 2: Zet je literatuurverwijzingen in de APA-stijl

Bij de APA-stijl neem je altijd alleen de achternamen van de auteurs plus het jaartal van publicatie op in je in-tekst verwijzing. Dus GEEN persoonlijke titels (dr., mr., prof., etc.), NIET de universiteit waar iemand werkt, NIET de titel van het artikel dat je hebt gevonden.

Let op dat we sinds de 7e editie van APA bij 3 of meer auteurs alleen de achternaam van de eerste auteur geven, plus de toevoeging “et al.” (en vergeet niet de punt achter al.). Verder kun je actief (als onderdeel van de zin) of passief (aan het einde van de zin) verwijzen volgens de APA-stijl.

Hieronder vind je enkele voorbeelden:

Als onderdeel van de zin – 3 of meer auteurs: Crane et al. (2024) onderzochten de effecten van fluctaties op de aandelenmarkt op de verkiezingen in verschillende Amerikaanse staten.

Aan het einde van de zin – 3 of meer auteurs: Fluctaties op de aandelenmarkt hebben effect op de keuze voor een presidentskandidaat (Crane et al., 2024).

Als onderdeel van de zin – 2 auteurs: Levitt en Syverson (2008) concludeerden dat makelaars ….

Aan het einde van de zin – 2 auteurs: Makelaars verkopen hun eigen huis tegen een hogere prijs dan de huizen van klanten (Levitt & Syverson, 2008).

Let hier op dat in verwijzing als onderdeel van de zin gewoon ‘en’ wordt gebruikt tussen beide namen en dat in de verwijzing aan het einde van de zin het ‘&’ teken wordt gebruikt.

In de bibliografie komt dan te staan:

Crane, A. D., Koch, A., & Lin, L. (2024). Real effects of markets on politics: Evidence from US presidential elections. American Economic Review: Insights, 6(1), 73-88. https://doi.org/10.1257/aeri.20220240

Levitt, S. D., & Syverson, C. (2008). Market distortions when agents are better informed: The value of information in real estate transactions. The Review of Economics and Statistics, 90(4), 599-611. https://doi.org/10.1162/rest.90.4.599

Tip 3: Pas op met algemene ideeën zonder bron: altijd je bronnen vermelden!

Let echt op met algemene claims zonder bron. Bijvoorbeeld een zin als “Veel bedrijven proberen de laatste tijd de werkdruk voor hun medewerkers laag te houden.” Het klinkt op het eerste gezicht niet gek, maar roept daarna toch wel de vraag op: is dit echt zo?  Misschien is relatief hoge werkdruk juist wel handig, want dan zijn de medewerkers productiever? En wat is de laatste tijd? En wat zijn veel bedrijven? Je begrijpt het al: probeer altijd concreet te formuleren en op basis van een wetenschappelijke of betrouwbare bron.

Wil jij fouten in je scriptie voorkomen? Volg de online cursus scriptie schrijven!

Op het online leerplatform Soofos bied ik een volledige training aan over hoe jij je scriptie kunt schrijven! Deze training is ook zeer geschikt om te volgen als je een onderzoeksverslag moet schrijven.

Ben je benieuwd en wil je graag een preview? Ontdek tips over de APA-stijl en het maken van een goed literatuuronderzoek. Bekijk nu de gratis lessen van mijn cursus: Les 8.1 ‘Wat zijn wetenschappelijke en betrouwbare bronnen’ en les 8.2 ‘Bronnen zoeken’. Ik vind het heel leuk als je hier een kijkje neemt! Veel plezier alvast!

Duidelijke opbouw? Zorg voor kernzinnen!

Merel Rijvordt

Het belang van de kernzin

Voor een prettig leesbare tekst, werk je bij voorkeur met kernzinnen. De kernzin is dé zin waar het in de betreffende alinea om draait en de rest van de alinea geeft hier een uitleg aan of onderbouwing voor. Deze kernzin bevindt zich idealiter op een centrale plaats binnen de alinea: als eerste zin, als tweede zin of als laatste zin.

Heb je de kernzin als eerste zin? Prachtig. De lezer weet gelijk waar het om gaat in deze alinea en leest makkelijk verder. Heb je de kernzin als tweede zin? Ook prima. De eerste zin vormt dan als het goed is een inleidende zin, om daarna de kern aan te geven in de tweede zin. Kernzin als laatste zin? Nu werk je naar de kern toe. Dit kan vooral prettig zijn als je kernzin echt een introductie of onderbouwing nodig heeft, voordat je deze geeft.

Check je eigen tekst

Leuk is het (of mogelijk vind je het minder leuk, maar het is evengoed bijzonder nuttig) om je eigen tekst langs te lopen op deze kernzinnen. Pak een markeerstift erbij en arceer alle kernzinnen. Vervolgens kun je jezelf deze vragen stellen:

  1. Bevat elke alinea een kernzin?
  2. Staat deze kernzin op een logische plaats in de alinea?
  3. Indien je bij vraag 1 en/of 2 nee hebt geantwoord: hoe kun je de alinea verbeteren door een juiste en krachtige kernzin op een logische plaats te zetten?

Het grote nadeel van onduidelijke kernzinnen of een gebrek aan kernzinnen, is dat de tekst lastiger leesbaar wordt. In veel scripties en onderzoeksrapporten die ik langs zie komen, bevatten de alinea’s geen duidelijke kernzin. Of er staat wel een kernzin, maar halverwege verdekt opgesteld in een veel te grote alinea. Pak er ook eens een tekst bij die je heel prettig vindt lezen en kijk wat de schrijver hier met de kernzinnen heeft gedaan.

Houd je aan één onderwerp per alinea

Elke alinea draait om één onderwerp, samen te vatten in die ene kernzin. Staan er meerdere onderwerpen in één alinea? Kijk of je kunt splitsen naar meerdere alinea’s of focus je meer op het hoofdonderwerp. Staan alinea’s over hetzelfde onderwerp verspreid door de tekst heen? Kijk of je juist kunt samenvoegen. Hier gaat het echt over de samenhang binnen en tussen de verschillende alinea’s.

Een goede tekst kun je op hoofdlijnen goed volgen door alleen de kernzinnen te lezen. Erg prettig voor de lezer met minder tijd, die je als schrijver wel graag zoveel mogelijk wilt meegeven. Van de inhoud welteverstaan, zonder dat de lezer verdwaalt in je tekst.

En dit blog? Ook hier is de eerste zin vaak de kernzin. :)

Zin in voorbeelden? Neem eens een kijkje op: http://www.taalwinkel.nl/schrijfproces/de-opbouw-van-een-alinea/.

Hoe schrijf je een goede inleiding?

Merel Rijvordt

Vaak begin je bij het schrijven van je scriptie met je inleiding. Het is een belangrijk onderdeel van je scriptie, omdat de lezer ook hier begint met lezen. Voor de lezer moet het gelijk duidelijk worden waarom jouw onderzoek relevant is. Een goede inleiding bestaat uit een aantal vaste elementen, die hierna besproken worden.

Aanleiding
In de eerste alinea’s introduceer je je onderwerp. Het is belangrijk dat je aanleiding actueel is, omdat het anders geen zin heeft om dit onderwerp te onderzoeken. Verder moet er een concrete vraag of probleem zijn dat je wilt onderzoeken. Onderbouw je aanleiding altijd met bronnen. In de aanleiding kun je heel goed wat cijfers geven, om aan te geven hoe groot een probleem is, voor wie dit een probleem is, etc. De aanleiding is nooit persoonlijk, het is natuurlijk heel mooi dat je persoonlijk betrokken bent bij je onderwerp, maar dat vermeld je niet. De scriptie moet namelijk voor de praktijk of de wetenschap interessant zijn.

Achtergrond opdracht of onderwerp
Veel hbo-studenten hebben een opdrachtgever waarvoor ze de scriptie schrijven. Geef dan aan wat de opdrachtgever wilt bereiken (bijvoorbeeld meer omzet genereren) en wat het doel van de opdracht is (bijvoorbeeld een marketingplan ontwikkelen). Je schetst hier ook de context van het probleem. Zorg er wel voor dat je het kort houdt, het is echt een inleiding.

Universitaire studenten geven bij dit onderdeel kort aan welke wetenschappelijke discussie er speelt over dit onderwerp; de uitwerking volgt in het theoretisch kader. Dat er een wetenschappelijke discussie speelt is belangrijk, dat maakt het interessant om meer onderzoek naar dit onderwerp uit te voeren. Verder kun je enkele relevante onderdelen uit de theorie benoemen, in ieder geval die onderdelen die nodig zijn voor een goed begrip van je centrale vraag.

Centrale vraag
Je centrale vraag is natuurlijk het belangrijkste onderdeel en dit is waar je hele inleiding naar toe moet werken. Je centrale vraag mag nooit uit de lucht komen vallen, alle begrippen uit je centrale vraag moeten al geïntroduceerd zijn in de tekst ervoor. Indien je deelvragen hebt, noem je deze na de centrale vraag. Je deelvragen zorgen ervoor dat je uiteindelijk een antwoord op de centrale vraag krijgt; het verband tussen hoofd- en deelvragen moet dus logisch zijn.

Onderzoeksmethode
Nu je de centrale vraag hebt geïntroduceerd, geef je kort aan hoe je dit gaat onderzoeken. Geef in ieder geval aan wat voor soort onderzoek er wordt uitgevoerd: kwalitatief of kwantitatief onderzoek? En hoe ga je dit onderzoek uitvoeren?

Werkwijze / Leeswijzer
Hier geef je kort aan hoe de rest van de scriptie is opgebouwd.

Last but not least

  • Start gewoon met schrijven van de inleiding. De inleiding hoeft zeker niet in één keer helemaal goed te zijn. Vaak pas je de inleiding nog aan, als je de hele scriptie hebt geschreven
  • Check altijd de eisen van jouw opleiding voor het schrijven van een scriptie.
  • Let op een zakelijke schrijfstijl: geen beeldspraak, geen spreektaal, geen ik / jij / wij etc.

Drie redenen waarom je eigen woorden het beste zijn

Merel Rijvordt

Ben jij bezig met het schrijven van je scriptie of een andere tekst? Dan weet je waarschijnlijk al dat je de tekst in je eigen woorden moet schrijven mét correcte bronvermeldingen: parafraseren. Maar waarom is dit nu zo belangrijk?

1. Met stip op één staat natuurlijk plagiaat. Woorden van een andere bron overnemen zonder bronvermelding is plagiaat. Bij plagiaat gaat het om het overnemen van woorden, maar ook om het overnemen van ideeën. Ook zelfplagiaat mag niet. Heb je een eerder werkstuk geschreven waarvan je delen opnieuw wilt gebruiken, dan moet je een verwijzing naar je eigen eerdere werk opnemen. Letterlijk overnemen van tekst met bronvermelding mag wel, maar dit wordt dan een citaat.

2. Te letterlijk tekst overnemen zorgt ervoor dat je teveel tekst overneemt. Je krijgt dan een samenvatting van bestaande bronnen achterelkaar. Bestaande theorieën en eerder onderzoek bespreken is noodzakelijk, maar alleen voor die onderdelen waar ze bijdragen aan jouw specifieke onderzoek. Schrijf dus alleen in eigen woorden op wat echt relevant is voor jouw insteek van het onderwerp.

3. Op het moment dat je tekst letterlijk van verschillende andere bronnen overneemt, krijg je stijlbreuken. De letterlijk gekopieerde tekst zal namelijk anders zijn dan de rest van je tekst en deze wisseling in stijl valt op. Afgelopen najaar leverden twee van mijn studenten een onderzoeksverslag in met dezelfde zin “De beroepsgroep van controlerende accountants ligt onder vuur”. In een verder zakelijke tekst springt zo’n zin met beeldspraak (‘onder vuur liggen’) er direct uit. De gebruikte bron bleek overigens hetzelfde te zijn, namelijk Z24 (2014). Deze zin was duidelijk te letterlijk overgenomen.

Wil je nu graag weten hoe je dan gemakkelijk tekst in je eigen woorden schrijft? Lees dan mijn blog In vier stappen goed parafrasen.

Gebruikte bronnen:
Z24 (2014). Accountants willen publiek vertrouwen herwinnen maar niet minder verdienen. Geraadpleegd op http://www.z24.nl/ondernemen/accountants-willen-publiek-vertrouwen-herwinnen-maar-niet-minder-verdienen-499290